بابونه

بابونه رومی (1)

Chamaemelum nobile (L.) All

Family: Asteraceae

Synonyms: Anthemis nobilis L

English name: Chamomile flowers, chamomillae romanae flos (2)

 

ریخت شناسی گیاه: گیاه معطر، چند ساله به ارتفاع تا 50 سانتیمتر. برگها پرز دار کوچک، متناوب و منقسم به بریدگیهای باریک و نامنظم، پوشیده از کرک. ساقه‌ها خوابیده، استوانه‌ای شکل به رنگ سبز مایل به سفید. گلها مشابه گل مینا با کاپیتولهای منفرد در رأس ساقه. هر کاپیتول دارای دو نوع گل که یکی زبانه‌ای ماده و به رنگ سفید دیگری لوله‌ای هرمافرودیت به رنگ زرد (2، 3).

محل رویش: این گیاه بومی ایران نیست (1، 3، 4).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: از اواسط خرداد تا شهریور ماه سه تا پنج بار می‌توان جمع‌آوری نمود (1).

قسمت مورد استفاده: سرگلهای خشک (5).

کاربرد درمانی: ضماد آن در مراحل اولیه التهاب و پماد آن در جلوگیری از سوختگی پای اطفال، ترک خوردگی نوک سینه‌ها و هومیوپاتی مصرف می‌شود. چای بابونه برای رفع سوء هاضمه،‌ بی خوابی، گرفتگی عضلانی، مسکن، دردهای شکمی توأم با نفخ، تب و بیقراری اطفال بکار می‌رود. اشتها آور تلخ و محرک معده و یک ماده شستشو دهنده خوب در زخم‌های باز است. روغن بابونه بصورت خوراکی در کولیک و گرفتگی عضلانی بکار می‌رود. گل آن در تورم، مفاصل دردناک و قسمتهای پینه بسته و سفت شده بطور موضعی مصرف می‌شود (2، 6).

آثار فارماکولوژیک مشاهده شده: استراگول موجود در گیاه سبب آسیب دیدگی DNA می‌شود که مکانیسم اثر ضدمیکروبی گیاه است (7). بابونه درموش صحرایی سالم و موش صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوسین اثر کاهنده قند خون داشته است (8).

احتیاط مصرف: ندرتاً گزارشاتی در مورد درماتیت تماسی و آنافیلاکسی منتشر شده است. مصرف خوراکی آن فقط زیر نظر متخصص مجاز است (9).

منع مصرف: در منابع منع مصرفی برای آن ذکر نشده است (5).

ترکیبات شیمیایی: اسانس (اسیدهای انگلیک و تیگلیک)، کومارین،‌ فلاونوئید، مواد تلخ، اسیدهای چرب، فیتواسترول، کولین، اینوزیتول (5).

نحوه و میزان مصرف:

1- دم کرده: یک قاشق سوپخوری گل گیاه، در یک فنجان آب بمدت نیم ساعت خیسانده شود. در مورد اطفال یک قاشق چایخوری هر نیم ساعت مصرف شود (3).

2- تنتور: 20-10 قطره در آب، سه یا چهار بار در روز میل شود (3).

3- روغن در مصرف خوراکی: شش قطره بر روی یک حبه قند، میل شود (3).

4- روغن در مصرف موضعی: یک اونس، معادل 1/31 گرم گل خشک یا تازه در روغن زیتون بمدت 24 ساعت خیسانده شود. قبل از مصرف صاف شود (3).

مصرف غذایی: مصرف غذایی ندارد (3).

نام تجاری دارو ساخته شده از گیاه:

Aust.: Kamillat; Kanillen; Fr.: Cefamig; Ger.: Azullon; Galenat Kamill N; UK.: Ashton & parsons Infants powders; kamillosan  .(2)

 

 

منابع:

1- صمصام شریعت، هادی. پرورش و تکثیر گیاهان دارویی. مانی، 1374: 181 و 182

2- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Extra Pharmacopoeia. 2002: 1593

3- زرگری، علی. گیاهان دارویی. (جلد 3) موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376: 118

4- امامی، احمد. شمس اردکانی، محمد رضا. مهرگان، ایرج. فرهنگ مصور گیاهان دارویی. مرکز تحقیقات طب سنتی و مفردات پزشکی . دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 1383: 116

5- Carol a. Newall, Linda a Anderson, J. danid philipson. Herbal Medicines. 1996: 72

6- John B. Lust. The Herb Book. 1974   140

7- Plant Med 1991 JUN: 57 (3):

8- Diabetes Res clin Pract. 2005; 67 (3): 189-95

9- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 185