ترنجبین (1)
خارشتر (2، 3)
Alhagi maurorum Medik
Family: Fabaceae (Papilionaceae)
Synonyms: Alhagi persarum Boiss. & Buhse
English
name: Camel' s - thorn
ریخت شناسی گیاه: گیاه پایا، بوته‌های
نیمه چوبی و نیمه درختچه‌ای، بسیار خاردار، به رنگ سبز مات، ارتفاع 80-50
سانتیمتر. ساقه تقریباً چوبی، بسیار متعدد، با شاخه‌های فراهم و دارای خارهای
فراوان. برگها کامل، سبز مات، غالباً واژ تخم مرغی. گل ارغوانی، بدون دمگل یا
دارای دمگل بسیار کوتاه (4).
محل رویش: در مناطق البرز و اطراف تهران،
بخش مرکزی، شمال شرقی، شرق، جنوب شرقی، شمال و شمال غربی ایران می‌روید (4).
زمان برداشت قسمت مورد استفاده: در
اواخر تابستان گلهای خشک شده ترنجبین‌دار را روی سفره‌ای تکان می‌دهند تا قطرات
سخت و خشک شده روی گیاه از آن جدا شوند و سپس آنان را جمع‌آوری می‌نمایند (3).
قسمت مورد استفاده: مان گیاه (2).
کاربرد درمانی: مهمترین اثرات داروئی این گیاه
خاصیت ادرار آور آن است. تعریق آور، خلط آور(اکسپکتورانت) و ملین است. روغن
استخراج شده از این گیاه برای دردهای روماتیسمی کاربرد دارد. ملین و خلط آور است
و در تب‌های عفونی کودکان و سرخک بکار می‌رود (2).
آثار فارماکولوژیک مشاهده شده: تزریق
وریدی پروآنتوسیانیدین جدا شده از گیاه با دوز mg/kg 10-5 میلی‌گرم
بر همودینامیک عمومی و قابلیت انقباض قلب موش صحرایی و خرگوش سالم اثری نداشت. اما
در حیوانات مبتلا به انفاکتوس میوکارد مصنوعی، غلظت کراتینین فسفات سروم و پراکسیداسیون
لیپید را در میوکارد و سرم کاهش داد و همچنین مقدار اسید چرب آزاد و طیف فسفولیپید
قلب را طبیعی نمود. همزمان اندازه ناحیه تکروزه میوکارد نیز کاهش یافت (5).
احتیاط مصرف: در منابع احتیاط مصرفی برای آن
ذکر نشده است (6).
منع مصرف: در منابع مورد منع مصرفی برای آن
ذکر نشده است (6).
ترکیبات شیمیایی: ساکارید
(فروکتوز، ساکارز، ملزیتوز) (2).
نحوه و میزان مصرف: دوز مصرفی برحسب سن بیمار بین 10 تا 70 گرم می‌باشد
که با کمی آب مصرف می‌شود (6).
مصرف غذایی: مصرف غذایی ندارد (6).
نام تجاری دارو ساخته شده از گیاه: فرآورده دارویی ندارد (6).
منابع:
5- Eksp Klin. Farmakol. 1992, Nov – Dec,
55(6): 19-21
6- کمیته تدوین فارماکوپه گیاهی ایران.
فارماکوپه گیاهی ایران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. معاونت غذا و دارو،
1381: 246