زیره سیاه اروپایی
(1)
Carum
carvi L
Family: Apiaceae
Synonyms: Bunium carvi (L.) M.Bieb., Seseli
carvi (L.) lam
English
name: Caraway
ریخت شناسی گیاه: گیاهی دوساله
با ساقه میان تهی، شیاردار و زاویه‌دار می‌باشد. برگها دو بار تقسیم شانه‌ای و
عمیق و برگهای ساقه‌ای بدون دمبرگ می‌باشند. گلها به رنگ سفید و بصورت مجتمع در گل
آذین چتری می‌باشند. میوه نیام و به رنگ
خاکستری – قهوه‌ای، مسطح و
دارای دو دانه مستطیلی شکل می‌باشند (2).
محل رویش: در کندوان، رودبار، تبریز، کوههای لاله‌زار در
کرمان،گچسر تهران و اطراف آن پراکندگی دارد (2).
زمان برداشت قسمت مورد استفاده: برداشت
محصول بر حسب کشور تولید کننده و شرایط آب و هوایی از تیر تا اوایل مرداد ماه
انجام می‌گیرد (3).
قسمت مورد استفاده: دانه و اسانس (4).
کاربرد درمانی: ضدگرفتگی عضلانی، بادشکن، اشتهاآور، خلط آور، افزایش دهنده
ترشح شیر و مقوی معده می‌باشد (5، 6).
آثار فارماکولوژیک مشاهده شده: در
صورت مصرف عصاره حاصل از میوه و ریشه گیاه، به میزان سه بار در روز، اثر ملینی
دارد (7). اسانس پس از 24 ساعت تماس لارو پشه آنوفل دیروس، ناقل مالاریا و لارو پشه
آئدس اجیپتی، ناقل دنگ و تب خونریزی دهنده دنگ را از بین برده است (8).
احتیاط مصرف: مطلبی یافت نشد.
منع مصرف: مطلبی یافت نشد.
ترکیبات شیمیایی: اسانس
(کارون)، فلاونوئید، پلی ساکارید، روغن ثابت، کومارین (4، 6).
نحوه و میزان مصرف:
1- دم کرده: 3 قاشق مرباخوری دانه، در نصف فنجان آب میل شود.
2- جوشانده: 1 قاشق مرباخوری دانه در نصف فنجان آب جوشانده
شود و بعد از ده دقیقه، 5/1-1 فنجان در روز میل شود. 3 قاشق مرباخوری دانه در نصف
فنجان شیر برای مدت کوتاهی جوشانده شود و بعد از ده دقیقه میل شود.
3- روغن: 4-3 قطره سه بار در روز میل شود.
4- پودر: 1 قاشق چایخوری، سه بار در روز میل شود (5).
مصرف غذایی: بصورت ادویه و طعم دهنده استفاده
می‌شود (9).
نام تجاری دارو ساخته شده از گیاه: بصورت ترکیبی در فرآورده‌ها وجود دارد:
Aust.:
Abbiofort; Fr.: Santane C6; Ger.: Agamadon N; UK.:
Laxadoron (6).
منابع:
6- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Extra Pharmacopoeia. 2002:
1591
7- Vutr Boles 1981; 20 (6): 48-51
8- Fitoterapia. 2007; 78
(3): 205-10
9- Dent bown.
Encyclopedia of Herbs and other uses. 1996: 255